Yapı Restorasyon Süreçleri ve Mimarideki Önemi
Medeniyetlere ev sahipliği yapan ülkemiz, tarihin derinliklerinden gelen pek çok esere sahiptir. Tarihi binaların korunabilmesine ilişkin gerçekleştirilen tüm restorasyon işlemleri kültürel zenginliğin perçinlenmesine olanak tanır.
Restorasyon, yapı ve mimaride sıkça kullanılan terimler arasındadır. Tarihin izlerini taşıyan ve günümüze gelene değin orijinalliği korunmak istenen yapılar özelindeki dinamikleri işaret eder.
Yapıların orijinalliğine uygun malzemeler kullanarak süreci her detayıyla profesyonel biçimde yürüten Lia Çelik Yapı, gelecek nesillerin hayranlıkla bakacağı tarihi zenginlikleri korumayı amaçlar. Bu işlem özelinde kullanılmak için üretilen çelikler sayesinde yapı orijinalliği korunurken aynı zamanda çok daha sağlam bir profil elde edilir.
Restorasyon süreçlerine ve bu süreçler özelinde ele alınabilecek bilgilere geçmeden önce dikkatinizi çekebileceğini düşündüğümüz “Depreme Dayanıklı Yapılar Nasıl Olmalıdır?” başlıklı yazımızı inceleyebilirsiniz.
Restorasyon Nedir?
Tarihi yapıların orijinalliğine zarar vermeden, belli başlı prosedürler ışığında sağlamlaştırılarak gelecek nesillere aktarılma işlemlerine restorasyon denir. Terminolojik olarak yenileme ve korumayı işaret eden bu işlem son derece hassas ilerlemesi gereken mekanizmalara sahiptir.
Bu işlemler sırasında tarihi izler taşıyan yapıların orijinalliği büyük bir hassasiyetle korunmalıdır. Kültürel mirasın en temel işaretlerinden olan tarihi yapıların korunabilmesi gerekli hassasiyetler özelinde gerçekleştirilmelidir.
Tarihi yapılar özgün değere sahip, oldukça kıymetli miraslardır. Asıllarına herhangi bir müdahalede bulunmadan onarımlar yapmak bu yapıların sonraki nesillere aktarımı için yapılabilecek hizmetler arasındadır.
Dolayısıyla yapı restorasyon işlemlerinde bu işlemi gerçekleştirecek olan ekip ya da ekiplerin yapı görünümlerine yorum niteliği taşıyan müdahalelerden kaçınmaları gerekir. Bunun için de öncelikle eserin ait olduğu dönemi iyi bilmek ve buna göre bir restore süreci başlatmak önemlidir.
Tarihi ve kültürel değeri yüksek yapıların restorasyon sürecine alınmasının en temel nedenleri sağlamlaştırma, bütünlüğü koruma, yenileme, temizleme ve taşıma olarak ele alınabilir. Bu işlemler sırasında yapı dokusuna uygun gerekli ve yerinde tekniklerden yararlanılır.
Restorasyon Nasıl Yapılır?
Tarihi yapıların restore işlemleri için gerekli izin ve belgelerin edinilmesi şarttır. Aksi takdirde bir yapının restore edilmesi mümkün değildir.
Restore yapılması planlanan tarihi yapıların hangi döneme ait olduğu ve arazi yapısına ilişkin belgelerin toplanması, incelenmesi; sonrasında ise yapının hasar tespitinin yapılması ve hangi işlemlere gerek görülebileceği belirlenmelidir.
Tarihi yapının bulunduğu yere ait belediyeye başvuru yapılır. Tescilli olmayan tarihi yapılar için gerekli izinleri alabilmek adına Anıtlar Kurulunu ziyaret etmek gerekir.
Yapı özelinde çekilen fotoğraflar, rölöveler, restitüsyon ve restore projeleri hazırlanır; işlem özelinde raporlar derlenerek Anıtlar Kuruluna gönderilir. Gerekli izinlerin alınması sonucu akanında uzman ekiplerce tarihi yapı restorasyonuna başlanır.
Tarihi yapı ve alanların bütünlüğünü korumak, özgünlüklerine zarar vermeden sağlamlaştırmak yalnızca ekipler aracılığıyla değil gerekli tüm mercilerin de yardımıyla sağlanabilmelidir.
Restorasyon Teknikleri Nelerdir?
Yapı restorasyon işlemi sektörel bazda en hassas davranılması gereken işlerin başında gelir. Geçmişin izlerine dokunmadan, zamanın etkisiyle hassaslaşan yapıları onarmak gereğinden fazla dikkat ve haliyle teknik gerektirir.
Restorasyon tekniklerini aşağıdaki şekilde ele almak mümkündür:
- Sağlamlaştırma: Burada izlenen yol tarihi yapıların bulunduğu temel ve mekân özelindeki sağlamlaştırma işlemleridir. Doğal afetler ya da çevresel etkiler ve zamanla tarihi yapıların konumlandırıldığı alanların dokularında zayıflamaları görülebilir.
Bir yapıyı orijinalliğini koruyarak onarabilmenin ilk adımları bulunduğu araziyi güvenli kılmaktır. Günümüzün teknolojileri ve yapı sektöründeki gelişmeler sayesinde tarihi yapı alanları sağlamlaştırılabilmektedir.
- Bütünlük Sağlama: Restore gerektiren yapıların bazılarında genel tahribatın dışında parça bazlı rötuşlar gerekebilir. Dolayısıyla yapının tamamına işlem uygulamak yerine parça odaklı bir çalışma sistemi geliştirmek daha faydalı olabilir.
Eser özgünlüğünü korumak ve yapının diğer kısımlarına herhangi bir zarar vermemek için düzenleme gerektiren parçayı derinlemesine incelemek gerekebilir.
- Yeniden İşlev Kazandırma: Tarihin derinliklerinden gelen yapıların pek çoğu belirli amaçlara hizmet etmiştir. Kimi anıt mezar iken kimi toplumsal hiyerarşiyi temsil eden barınma alanları görevi üstlenmiştir.
Zaman ilerledikçe tarihsel yapıların işlevlerinde değişmeler görülmüş ve bu değişimler yapı özgünlüğünün yitirilmesine neden olmuştur. Restorasyon teknikleri arasında yer alan ve yapı özgünlüğünü koruyarak onarma adımlarından biri olan işlev kazandırma oldukça değerli bir noktada yer alır.
İşlevi yiten ve yıkılma tehlikesiyle karşı karşıya kalan bu yapılar onarılarak gelecek nesillere en özgün biçimde aktarılmaya çalışılır.
- Yeniden Yapma: Zamanın izlerini silmek ve tamamen hasar görmüş bir yapıyı onarmak restorasyon teknikleri arasında en zor olanlardan biridir. Bu teknik özel durumlar perspektifinde değerlendirilir.
Yapının büyük bir kısmının zarar görmesi ve onarıma geçilme arzusu diğer restore adımlarından daha hassas ilerlemelidir.
- Temizlik: Tarihsel yapıların bulunduğu alanlarda zaman ilerledikçe, yapı bütünlüğünden bağımsız gelişen eklentiler bulunabilir. Restore işlemi yalnızca yapı özelinde değil yapı çevresinde de ele alınmalıdır.
- Taşıma: Tarihi yapıların bulunduğu mekânlar zamanla yapı güvenliğini tehlikeye atacak konuma gelebilir. Restorasyonun amacı yapı orijinalliğini koruyarak onarma olduğu için böyle durumlarda yapıların daha güvenli bir yere taşınabilmesi gerekir.
Restorasyon işlemleri yapı özelinde değişmekle birlikte teknikler de hem yapılar hem de yapıların bulunduğu alanlar baz alınarak planlanmalıdır. Geçmişin özünü geleceğin modern teknikleri ve çelik gibi dayanıklı materyalleri ile harmanlamak geleceğin şekillenmesinde önemli rol oynayacaktır.
Geleceğe yön veren modern yapı tasarımlarının öncü isimlerinden Lia Çelik Yapı, geçmişin izlerini korumada da her an yanınızdadır. Restorasyon işlemleriyle birlikte diğer tüm hizmetlerimizden haberdar olmak için iletişime geçebilir bizden teklif alabilirsiniz.